15140000BER00

[1514]

Complaints of the Hanseatic Kontor in Bergen, collected for the negotiations with the Danish king in Oslo, in which the direct trade of Hamburg, Bremen and Holland with Iceland, Shetland and the Faroes is presented as the main reason for the Kontor's demise.

Created for and published on the HANSdoc website of the German Maritime Museum, Bremerhaven, by Bart Holterman in the context of the research project Between the North Sea and the Norwegian Sea: interdisciplinary Studies of the Hanse. Licensed CC BY.

Lübeck, Archiv der Hansestadt Lübeck

ASA Externa, Danica, 0866

Four folios

Hand of Jakob Dus, secretary of the Bergen merchants

Incomplete(?) copy

Later remark in the upper left corner: Islendische Handlung bedr. 1534 [!]

Formerly Dreyer, Acta Danica, Bergen, Miscellanea 5.

Facsimile not (yet) available

Friedrich Bruns, Die Lübecker Bergenfahrer und ihre Chronistik (Berlin 1900), pp. 211-214

German summary in Hanserecesse III, 9, no. 737.

Gebreke des copmans to Bergen in Norwegen vorkerende.

Sodenne am jungestvorgangen jar de gebreke dat kunthor unde ryke to Norwegen belangende dorch der ersamen van Lubeke unde anderer Wendesschen stede sendeboden konichliker majestet to Dennemarcken und dersulven rykeszrederen uth Norwegen bynnen Copenhagen na notrofft angedragen unde to irkennen gegeven,1 darinne se dosulvest inholt der vorsegelinge2 derhalven geschen gnedichlick bedacht unde besorget, ock itlike dersulven gebreke up dusse dachfart vorwiset syn, is des copmans denstlike bede, dat sodane gebreke unde clage der nedderlage hyr nageschreven mogen guetlich angesehn unde uth mylder gunst remediert unde gebetert werden, tom dat dardorch nicht allene dem copmanne, dan ock deme guden kunthor unde gantze ryke Norwegen wolffart unde beteringe kamen unde folgen moge.

Int erste, nademe dorch de Hollander unde ander Butenhensessche de nedderlage to Bergen vormals vordorffen, unde darumme de durchluchtigeste here koning Cristiern deme kunthor privilegia gegeven,3 so is des copmans denstlike bede, dat de Hollander unde ander Butenhensesche de unwontliken handelinge unde segelatie int berorde ryke afstellen unde allene to Bergen myt eynem offt twen schepen kamen unde nach inholde des berorden zeligen koning Cristierns vorsegelinge nicht mer dan in twen garden aver deme Strande to lande stan, unde darsulvest by stucken unde summen sunder elen unde cleyne wychte to kopslagen vorschaffet werde.

Wowol ock am vorgangen jar darsulvest to Copenhagen den steden unde copmanne gelavet unde vorsegelt, dat men myt allem ernste wolde vorschaffen, dat de Yszlandesche reyse upt olde geholden worde,4 so is doch daruth weynighe frucht offt vorbeteringe gefolget, dan desulve reyse wart van jaren to jaren van den Hamborgeren up de Elven, van den van Bremen up de Weser unde den Hollanderen to Amsterdam jo lenck jo starker vorgewant unde geholden; unde dar sulck mercklick unde inwassende schade nicht ryplick gebetert worde, so wyl de Bargerreysze in gantz korten jaren nicht allene toruggegan unde affbreken, dan oc mestelich vornichtet werden unde de neringe unde wolffart, so dar is, in ander jegen kamen, wente de copman konde sick dar nicht entholden unde moste vorderven, wen syn visch nicht lenger to Lubeke leff unde van werde wer, unde5 begifft sick also:

Oldinges unde vor langen jaren moste men nene lande dan allene Bergen in Norwegen alse dat rechte market besoken, unde dar plach allerleye visch to kamen, den de buren dar brochten uth velen jegen unde eylanden. Unde dewyle dat idt also wart geholden, do stunt idt in Norwegen gantz wol, wente de copman brochte allerleye dar int ryke, unde wen he myt sinem vissche to Lubeke quam, so wart darna gefraget unde wol vorkofft, unde dosulvest konden schamel gesellen sick neren unde betalen. Aver darna begunden de van Hamborch jarlix na Iszlande myt orem vissche Engelant to besoken, unde men wuste do in Dudesschen landen van deme vissche nicht groth to seggen. Men nu segelen se alle jar darhen myt 6, 8 offt teyn schepen unde bringen den visch nicht in Engelant, dan to Hamborch, unde de van Bremen hebben ock de fart angehaven unde segelen wedder up de Weser, unde de Hollander unde ander volgen ene ock unde segelen na Amsterdam, alse vorgerort, unde maken van deme vissche so grote neringe unde copenschup, dat na deme Bargervissche neyn groth fragent is unde wyl darumme nichtes gelden. Idt is ock war, dat de Overlender, de den visch plegen to kopen unde to vorforen, dar itzundes nicht nafragen, unde hebben sunderge wise geleret und molen gemaket, den Islandeschen visch to kloppen unde weck to maken. Unde is so wyde geomen unde so depe ingereten, dat se ungelike lever Islandeschen alse Bergervisch hebben wyllen; daraver blifft de visch liggen unde de copman kan to deme sinen nicht kamen unde moste sick der reise begheven, dar sodans nicht remediert worde. Se konen den besten kop gheven, wente se voren mer vissches in dren schepen, alse wy in vyven don konen, unde se hebben in Islant so grote unkost nicht myt husen unde garden to holden, alse de copman to Bergen. Unde wen dusse grote anwassende schade dyth mal nicht gebetert unde wandelt worde, so wyl unde moth de nedderlage, dat Got vorhode, in de grunt vorderffen.

Worumme is des copmans denstlike bede, dat den steden Hamborch, Bremen unde anderen nach inholde upgemelter vorsegelinge ernstlich geboden werde, dat se sick der segelatie in Islant unde wedder up ore haven tegen olde gewonte unde Nordenschen rechticheit nochmals entholden unde allene myt deme vische in Engelant unde nicht in Dudesche offte ander stede haven unde jegen segelen by vorlust unde brukinge der koningliken privilegia unde dersulven ryke strome, haven unde gebede.6

Alszedenne ock de stede Hamborch, Bremen, Amsterdam, ock Hollander unde ander de eylande Hitlande unde Verho baven gewonte myt uthforende botteren, talch, wulle, vedderen unde anderst besoken unde bruken, nicht allene deme copmanne dan ock deme ryke Norwegen to nicht weynigem nadele unde schaden, so byddet de copman denstlich, dat sodans ock vorbath vorblyven moge.

Dergeliken, dat de Nordenschen vogede sick nicht underwynden der Normanne guder an de herschup vorstorven edder susten vorfallen, er de copman daruth betalt is na lude der privilegien.

Dat de Dudesschen amptlude mogen blyven unde weszen na older herkumpst unde loffliker wonheit under des copmans rechticheit unde beschermynge, unde dat de copman by den husen aver Strant blyve na older gewonte.

Ock byddet de gemeyne copman: offte in tokamende tyden, dat Godt gnedichlick vorhode, enich unwille, veyde offt orloch twisschen koningliker werde offt deme ryke Norwegen unde den steden entstan worde, dat in deme valle de gemeyne copman im sulven ryke residerende edder ock datsulve myt aff edder tovor vorsokende nichtesteweyniger myt lyve unde gude geleydet unde seker syn edder tom geringesten to twen jaren tovornne sine schulde to bemanen unde alsdenne na betalinge wedderumme umbeschediget daruth to vortrecken notrofftigen gewarnet moge werden.

Wowol dat de Dudessche copman to Bargen in allen vorgangen tyden van allen lochmans is tollenfrye gewesen, so is nochtans bynnen twen jaren vam lochmanne eyn unwontlich ungelt gefordert unde gehesschet; byddet de copman dessulven ock anich to blyven.

Dewyle denne ock van oldinges her alle schepe der hensesteder vor de Brugge unde up de wontliken stede plegen to leggen unde ore guder to markede to bringende, so understeyt sick nochtans de vaget ko. w. gardens, uth den schepen up deme Lede lyggende ber, solt unde ander ware to kopende, alle des rykes ingeseten ock gemeynen copmanne to vorfange unde schaden.

Transcript copied from Bruns