15580207BRE00

1558, February 7

[Bremen]

Lawyer Dirick van Minden to [Bremen]: answer to the complaint against his client Gerdt Breker by Brun Oldenburg and Johan Beling about the death of Cordt Hemeling in Shetland, in which he explains the circumstances that led to Hemeling's death. It was the rude behaviour of Hemeling himself that led to a fight on the ship, in which he was hit among others by Breker, and fell down. However, it cannot be proven that it was these events that led to his death, as he acted normally afterwards for 10 or 12 days, before he was found dead in his bunk. As Breker had no other choice than to confess, the obligation was forced upon him and therefore, it is pleaded to be declared null and void.

Created for and published on the HANSdoc website of the German Maritime Museum, Bremerhaven, by Bart Holterman in the context of the research project Between the North Sea and the Norwegian Sea: interdisciplinary Studies of the Hanse. Licensed CC BY.

Bremen, Staatsarchiv der Freien und Hansestadt Bremen

2-R.11.kk. (Akten der Hitlandfahrer)

Two bifolios

21,5x31cm

Paper

Modern pagination in pencil, 1-6 (last folio not paginated)

Final version

Low German

On the back: Productum 7 Februarii anno etc. 58. Terminus a[?].

15580207BRE00SAB0

English summary of the lawsuit in Shetland documents 1195-1579, no. 110, pp.73-74.

Exceptio Diricks van Mynden, anwaldes Gerdt Brekers boklagden, contra Bruen Oldenborch, Johan Belinck et consortes clegeren.

Erbaren hochwißen gebedenden heren, wedder und jegens, de vormenthen ansprake, Bruen Oldenborges, Johan Belinges, unnd andere dußes kriges mit vorwanthen, doe ick Dirick van Mynden anwalt, und fulmechtiger des beklagden Gerdt Brekers, i.e.w. in stede mynes principalen, excipiendo, dußen warhafftigen jegenboricht.

Sette und ßegge anfencklick wahr, ock allenn den bewust, de am leschen mit dem schipper Coerde Hemelinck, dem godt gnade, geßegelt hebben, dat he in der tidt, veil unwillenn, mith dem gemenen schepes geßellen, offte deneren gehatt, de mit honischen und troetzegen worden uthgehalet, derhalven ße unvormitlick vororsaket, tho veil malen umme gedachtes schipperen willen, dat schip tho rumende, und sinen moetwillen (umme ein grotter quaet tho vormidende) stede gegeven hebben, is doch zelige Cordt Hemelinck, de schipper, doch vorgedachte gedult der gemenen schepes dener, in ßynem avermode, nicht gestillet, den dagelickes de overhant meir genamen. Alßo dath sick entlick up ein tyth leyder tho gedragenn, dat ein schuete, uth dat schip geladen de in de Laeß foerde schelde loeßen, ahn lanth gefoeret is, dat lange up den avent sick hefft voerwylet, uth noethwendigen orsaecken, dat de schepes geßellen spade up den avent wedderumme by dat schip sin gekamen, de de schipper mith floekende und schelden entfangen, is de stuerman Evert Barnewolt am ersten avergestegen, dar nha de schipper Cordt Hemelingk, mit ener handtspiken geslagen, is em doch under dem slage entfallen. Darnha is averstegen de nhu beklagde Gerdt Brecker, den de schipper mit ener hantspiken hefftich in den nacken geslagen, dat he gestortet is, den anderen slach up den rugge, ock unstummich gedrapen, hefft beklagder do ungever ein barne holt, vor der hant gefunden, dat mede dem schipperen II vinger in der handt, entweg geslagen. Dar nha is ock de derde, Alert Wilckens genompt avergestegen, de den schipperen mit ener hanthspiken ahn dat luchter oer geslagen hefft, alßo dat he dar van de koebruggen is weddergestortet, wert up den averlop. Nha voerloep des nu vorgedachten unwillen is nicht tho weniger de schipper darnha dagelickes by de 10 offte 12 dagelanck, mit ßinem volcke, ock mith den hantdadigen tho lande gefaren, darmede sampt anderen koepluden gegeten und gedrunckenn, ane jenigen ovell moet, ock tho twen malen sulvest up den eylanden mede geweßen, und schape gehalet, middeler wyle Gerdt Breker nergens mede beklaget, den allene van wegen siner finger ith. Do doch midler wille, de schipper up einen avent swack gewordenn, und jegens dem koke aver kranckheit sines hovedes geklaget, und sick dar aver tho bedde gelecht, des anderen morgens is de schipper, dem godt gnade, unvorsendes in ßiner koien doth gefunden. Dith alle wo vorgescheven waer tho finde, bowißlick is, mit den ßo de tidt mede bynnen schepes bordt geweßen, ock bewust allen anderen, ßo van hir, inth lanth mede geßegelt. Alße nhu de zelige schipper in godt vorscheden was, is nichtes tho weiniger dat schepesvolck alle, by dem schepe gebleven, erwachtet de tho kumpst Cordt Hemelinges sines broders, de sick jegen dat volck myt worden und wercken unstumich angestelt, umme den hantdadiger vorthobringen. Do hefft de sturman Evert Barnewolt, bedrechtlicker menunge und gestalt sick hemelicken bogeven, by Alert Wilckens und by den nhu beklagden Gerdt Breker, de averredet dat des schyppers broder Gerdt Hemelinck, ße vor de schuldigen und hantdadigen helde, ock de scharpe des rechten bodacht, aver ße eirgan tho lathen, ock ßo weren de touwe alle ferdich, dar mede men se bynden wurde uth vorgedachter erschreckenung, is Alert Wilckens und Gerdt Brecker myt eyn ander van dem schepe in de heide geweken, dar sick uth groter anxst und frucht in groten und bitterlicken hunger entholden.

Myddelerwyle hebben de anderen dener, by dem schepe mede hantdadigen sick unnd Alert Wilckens, ßo mede geweken, vann der daet und van dem doden halße affgeswaren up den nu beklagden Gerdt Brecker allene, ungeachtet dat Alert Wilckens bevoren inn der heyde, sick sulven schuldich erkant und gesecht, konde men einen frede offte sone by des doden broder erlangen, dar wolde he vor sin part gerne 50 offte 60 gulden tho geven etc.

Do nhu Alerdt Wilckens sulckes vornhamen dat he dorch de anderen dar van was getuget, is he wedderumme by dat schip gekamen, hefft den boklageden Gerdt Breker in der heyde in groten und bitteren hunger stekende vorlaten, dede knobben van den bomen gegeten, allenthalven vor ogen nenen trost gesehen, den den gewissen doet, van allen mynschen vorlaten. Derhalven de hoge lives frucht und gefaer ock de bitter hunger, unvermitlick, den nhu beklagden Gerdt Breker, gedrungen hebben, dat he sick jegens de nu clagende alßo hoch und boswerlick hefft mothen vorschriven, welck doch allene, uth der hopeninge und trostlicker thovorsicht gescheen, dat boklagder dar dorch vorhapet, de waninge bynnen Bremen tho beholden nha oldem vorigen gebruke, wen gelicker unfaell buthen landes gescheenn und de beklagder sick myt der fruntschop vorsonet hadde, welck beklagder Gerdt Breker in siner wedderkumpst, nu up andere wege, gerichtet gefunden em tho groter beswerunge und ewigen vorderff gediende.

Dewile den gebedenden heren, nemandes de dar levet mit warheit kan gudt don, dat de schipper Cordt Hemelinck van dem slage, den em boklagder Gerdt Breker geslagen, gestorven ßy, den hefft dar nha 10 offte 12 dagelanck alle sinen vorigen handell noch gefoert, mith dem nu beklagden, sampt anderen sunder jenigen ovelmoet, gegeten und gedruncken, ßo is ock beklagder in sinem affwesende, ungefordert dar tho, min den mit recht, myt der daet beslagen van sinen mißgunneren, de sulvest mede up den schipperen geslagen, dar tho is des beklagden Brekers vorschrivinge, inn der gestalt, in sines lives gefaer, also scharp und bowerslick van em gedrungen alßo dat beklagden de mith alle sinem gode nicht tho entrichtende mogelick, unvorhapende tho der tydt, dat he dersalven der stadt Bremenn entberen moesthe, uth welcker orsake sick ein anders vorsehende, he in de aver uth boswerlickenn vorschivinge bowillet hefft. Nha dem nhu gebedenden heren, wo ith de clagenden vorhebben min principall Gerdt Breker mit twen roeden geslagen worde, mith vorwisunge dußer guden stadt, thom anderen mith vorlust und enthberunge alle siner armoth und guder, welck der billickheit, ock dem rechten ungemeten is mynes anwaldes instendige und flitige bede, van wegen mynes principalen umme gades willen i.e.w. willen de unrechtmetigen vorschrivinge, nichtich erkennen und casseren, alße de wedder recht gesettet, und vorgenamen, szo veill averst de 20 daell(er) doeth belangen, de den vagede in Hitlandt thogesecht, dar van will beklagder de clagenden entheven, und nothloeß vorschaffen nha geboer, hirinne i.e.w. milde richterlicke ampt underdanigst anropende.

Mith vorbeholt aller wyderer nottrufft.

Transcript by Bart Holterman, 2017