15330201HAM00

1533, February 1

[Hamburg]

English complaints against the attacks of Hamburg and Bremen merchants in Icelandic harbours, presented to the Hamburg city council by the English representative Thomas Lee.

Created for and published on the HANSdoc website of the German Maritime Museum, Bremerhaven, by Bart Holterman in the context of the research project Between the North Sea and the Norwegian Sea: interdisciplinary Studies of the Hanse. Licensed CC BY.

Hamburg, Staatsarchiv der Freien und Hansestadt Hamburg

111-1 (Senat), Cl. VII Lit. Kc No. 11, vol. 1b (Islandica 1533-1534)

Convolute of 46 folios

1¹+(2+(2,2,1), 1), 2, 3³, 4, 5¹

21,5x32cm

Paper

Modern foliation in pencil, 18-63

Bound with white thread, reinforced with pieces of parchment on the spine

Facsimile not (yet) available

Diplomatarium Islandicum 16:313, without the lengthy expressions of gratitude in the introduction (f. 21).

Henricus dei gratia Rex Anglie et Francie Dominus hibernie et fidei defensor et cetera cum honorifico eius consilio exaudiens eque et iuste ac Indifferenter examinans quasdam personas honestas de et super querelis et supplicacionibus cuiusdam Petri Gibson et aliorum sui Regni subiectorum rapinas spoliationem homicidia per vestrates et bremenses cum auxilio cuiusdam in ea parte preepositi continen in grandem dictorum suorum et veritatis pecunie summam receptis cautionibus Indifferenter et tales qui de Jure sunt admittendi qui virtute iuramentorum suorum querelarum et supplicationum contenta deposuerunt et verissime esse affirmarunt prout plenius ex eorum dictis et attestacionibus coram vobis exhibitis est videre preterea dicti regis magister pro restitucione et satisfactione dictorum1 que facere ex ulla parte haud curaueritis ut equum bonum ac Justum et rationi concinnum fieri certissimum est Interim ficta: subdola et vmbratila [!] vestratum et scelerum auctorum a maiestate regis Danorum etc abutentes [!] quantum in vobis inerat ut hac cautela ueritatem obfuscantes tegmine illo et quasi sub vmbra dictis maiestatis sceleratissima vestratum facinora hec occultare et tueri cogitatis ad quem finem et effectum et in eorum dissensionem ac excusacionem regias suas literas ad serenitatem regis nostri Anglie obtinebatis que in se complectabantur multa nocumenta damna et Iniurias: facilitati equissimi regis nostri a suis subiectis vobis et bremensibus ne alijs Danorum regis subditis fuisse illata cum procul dubio res ipsa longe aliter se habet

Hinc nostri regis anglie summa maiestas ut principis est et maxime ad eum spectat suorum subiectorum illatis damnis ac Iniurijs prouideri mederi ac resarciri semper et in omnibus conans et Intendens et a talibus et idgenus alijs que in futurum fieri perpetrari ac committi uel ex verisimili imminere contingere, subsequi et in posterum aliquo pacto accedere possint eosdem immunes ac Indemnes reddat ac obseruet, ac etiam vt quecunque ex his uel circa ea ulla ex parte orriri seu emergi possint vel in futurum poterint fugeantur et prorsus euitantur ut debita satisfactio et restitucio omnium iniuriarum commissarum plenarie fiant non modicam habens curam, tamen ipse, ut semper solet ex regia propensione ac natura eidem innata ut caueat euitat quantum in sua maiestate est discordias bellum: lites: controuersias: simultates: cum omnibus alijs regibus uel principibus cuiuscunque nationis et nulla vtens in diffensione subiectorum suorum immanitate aut extremitate nisi omnibus alijs modis prius expertis et attentatis quibus serenitas sua id quod iustum et equum est obtineat et habeat quod vt in omnibus de2 vobis equissimi patricij et consules sibi successurum expectat1 sic hoc in negocio firmissime et constanter fidit et credit cum vero iusticia sibi et suis denegata non nisi lacessitus prouocatus immo iusticie: sue maiestatis: indemnitatis: subiectorum: regni: pacis intuitu ac aliorum huius generis et tranquillitatis respectu suscitatus etiam coactus tandem est facturus. vnde serenissimus rex noster me suum destinatum nuntium tum ad serenitatem regis Dacie ut eius literis responderem tum ad vos et ad bremenses ad finem Inferius scriptum sufficienter instructum misit.

primum suggestionis fictum complectebatur nostrates onerantes et Iniuriantes insule Islandie cum re uera subiecti nostri regis plurimum emonumentj [!] et multifariam vtilitatem incolis eiusdem insule Inferunt vt homines frugi commodi necessarij et multis nominibus ac modis eisdem vtiles non dicam vestratibus ac bremensibus vtiliores hinc manifestissime apparet hijs contraria deliquentium et nephandissimorum scelerum authores fraude arte et dolo conceptorum in suffulcimentum et complimentum eorum nequitie nunc tandem audita et in medium ducta ut his regis equissimi Regis Dacie animum exitare et procurare possint non modo in fautorem et diffensorem eis sed etiam ut ipsam parte se ipsos et vos exonerare et totum negotium in eius serenitatis humeros transferre et imponere molientes qui ipse illius insule rex extat. attamen si quidpiam ponderis aut Importancie huic clausule inesset non denegarent nostrates testimonijs et relationi incularum3 prefate insule stare

Secundo in suggestione continetur nostrates nunc tandem vendicare locum quendam antehac insulam inhabitantihus semper reseruatum cum nostrates alicuius loci certi vendicationem1 nuncquam ibidem fecerunt sed semper vsi fuerunt communiter omnibus locis ut communibus tum illis tum alijs omnibus secundum Ius et consuetudinem ab anglis etiam ab omnibus ad eas partes confluentibus et ad ea loca conuolantibus a tempore cuius contrarium memoria hominum non existat, inuiolabiliter tentam occupatam obseruatam et prescriptam nec unquam ante hac temporis articulum fuit auditum quod aut quispiam illius insule colonus aut Incola siue aliquis alius extraneus siue alienigena cuiuscunque generis vel patrie fuerit qui se alienius proprij aut certi loci dominum siue proprietarium ibidem affirmauit aut dixit. uel peculiarem illorum alicui piscationem aut vsum piscandi vel artem certis loco et limite uel meta huc usque uendicauit sed vnusquisque aduenientium sicuti ei commodius fuerit visum locum quem semel sibi elegit retinuit et retinebat pro vt1 prius uel sero maturius uel tardius aduenerit. vsque ad tempus quo vestrates et bremenses illi nescio quo diabolico instinctu exitati et furore parciti(!) sed ipsos hostes inimicos ostendentes vi armata bombardis balistis ac alijs martis ac belli vtensilibus impetum et insultum4 in nostrates facientes eosdem more spoliatorum homicidarum hostiliter adorti sunt et inuaserunt id remis omnibus (quod aiunt) et velis molientes et conantet anglos non modo ab eo loco expellere sed ab alijs portubus illis in partibus adiacentibus et annexis finitimis et propinquis et pro eorum virili aditus eorundem eisdem secludere et impedire nitebantur ex quibus cum alijs iam iam dicendis cum quamplurimis que in hac parte duci possint, luce clarius constet vos et bremenses, nulla ex parte vos ipsos geritis ut Incepta amicitia: inita concordia pacis federa per nonnulla tempora obseruata: confederaciones facte vos et bremenses quasi et vnius corporis membra cum maiestate dicti Inuictissimi pariter ac clementissimi principis se ferunt et ostendunt. hoc est ut amici et confederati: sed econtrario ansam et occasionem maximam suppeditastis maiestati sue quatenus vos inimicos. rebelles: immo hostes Indicet tum ex vestratum in ipsa insula gestis et locis finitimis: vicinis et circumvicinis que ex vmbratila: ficta: et vt vestra venia loquar falsa suggestione celsitudini Danorum regis Intimata et facta de Serenissimo nostro rege et eius subiectis. discidia et irritamenta litium et discordiarum simultatum belli et id genus aliorum summa Industria et exquisita arte: excogitantes premeditantes et iactantes: quod quidem ut maximum est sic procul dubio equius vestra prouidentia acutissimum Ingenium et altissimum consilium hinc eo modo et forma consulerint et prouidebunt ne hinc aliquid mali: discordie simultatis uel extremitatis in futurum subsequi possit aut ex hoc in posterum aliquo modo orriri.

Tertium continet accusationem quandam pretensam abductus: plageatus: oblationis predarum ac arreptus bonorum in nostrates cum vero verius est diligentissima examinacione et Inquisitione per regiam maiestatem facta nihil tale inuenire potuit nam apud nos statutum est sub grauissima pena ne quispiam subiectoruni talia faciat aut quouis modo attentat.

Quarto demonstrat nostrates debito modo vectigalia annuum censum preposito in ea parte soluere denegasse si saltem solucionem huiusmodi non fecisse quod vt est iniustum fictum et maxime vero repugnans sic per vestrates in eorum diffencionem et excusacionem maiestati regis Dacie delatum et Indicatum nam talis mos et consuetudo est et Inoleuit apud inhabitatores eiusdem insule quod nullus illorum velit aut audet commarcia marcimonia mercantias: marcaturas vel adinuicem emere uel uendere antequam sua tallagia vectigalia annuum censum consuetudines et pecunie summam consuetam et vsitatam plenissime et cum effectu preposito persoluerint. sic ut si contingat prefatum prepositum nec presto nec putem esse dum nostrates cum eorum nauibus ibidem appulant coacti immo necessitate compulsi quatenus cum passim et vbique querant ut ad effectum superius dictum eum habeant sed hic oro et obtestor et obsecro vt vestra prudentia equo animo ut soletis omnia que in presentiarum dicturus sum exaudire nam istud altius est perpendendum et inuesti gandum cum nostrates illustrissimi quidem regis anglie. subiecti in hoc se ipsos plurimum detrimenti pati et multipliciter grauari grauissimisque iniurijs affici dicunt et censeant Cum etiam infra spatium duodecim annorum vltime preteritorum subiecti regis nostri pro annuo censu vectigale: tallagijs consuetudinibus omnibus et singulis ibidem debitis et requirendis tantum quadraginta solidos soluerunt et non vltra idque in mercibus cuiuscunque quantitatis nauis extaret magna uidelicet uel parua: cum re uera hoc in tempore prepositus ille increuit ac auxit dictam summam ultra olim debitam: per tres libras sicque compelluntur incole regni anglie moderni nunc summam quinque libarum persoluere: adhuc tamen non satisfit vestro2 sepe nominato in illa parte preposito nec hoc quidem magno contentus sed etiam diuersis vicibus et sepissime palam publice nostrates minatus est in eosdem audacter dicens plus numerabunt et soluent. ut uolupe et delectamento vobis et bremensibus fit2 et eisdem placet ueluti hoc uestrorum et eorum animis 5 sit satisfactur

Quinto vestratum suggestionis est respondendum in quo literis mandetur quosdam pisces in vsum serenitatis Regis Dacie destinatos ac emptos a nostratibus euectos ac sublatos fuisse et esse cuius rei veritatem vestram solertiam et grauitatem equo examine trutinare supplex exopto an ulla ex parte fingi possit uerum esse multo minus re ipsa sic se habere quod apertissime apparebit si pre oculis habere uelitis id quod uerissimum est de quo nihil dubitat serenissimus noster rex anglie uidelicet cum nostrates perpauci inermes: uiribus impares: imbecilles: externa dictione ad vim repellendam minime parati aut quouis modo accincti se illuc piscationis tantum gratia conferentes eidem diligentiori modo quo potuerint operam nauantes alij innocentes nil tale expectantes: immo dormientes et media nocte somno oppressi fuerunt et econtrario multi fortissimi armati ad bellum accincti 6 illuc piscationis tantum gratia conferentes in propria patria etiam omi de hoc ante sepissime premeditantes et conspirantes et non modicum lucri expectantes in mala procliues et facinora cogitantes. Iterum quorum nutu frequentissima hominum turba breuissimo temporis interuallo conuolasset quiduis attentandum peragendum satis apte Idoneum habilis et potens. nil tamen vnquam, huiusmodj apud nostrates fuit conceptum aut cogitatum tanto minus tentatum aut factum, ex quibus et alijs quamplurimus ad hoc pertinentibus est uidere quam aperte et manifeste perfrictis delinquentium frontibus subdolam: fictam: fabricatam: et vmbratilam suggestionem astruere et firmare conantur [attamen spe omni erant firmiter eorum astutiam neminem callere, seu capere credentes cum re uera nemo est qui sapit quin eos quantum ad hanc rem pertinet intus et acute cognoscat, et pre oculis apertissime uidet quo nam modo quibus medijs: nephandissima eorum facinora spoliationem rapinam: et homicidia: non tam inepte quam proterue subdole ac maliuole fucis coloribus tegmentis: dolo: fraude et arte: argumentis nescio nusquam tamen apparentibus tegere et celare conatur attamen spe omni erant frustrati cum res geritur et tractatur coram huius senatus prudentia, solertia grauitate multiplici verum vsu et experimento acutissimo ingenio firmissimo iudicio maxima prouidentia coram vobis inquam iusticie et equitatis summe cultoribus et executoribus, que omnia nullum eorum figmentum quantilacunque arte confectum decipere aut fallere possit nec est ut sinat se vestra solertia in alijs omnibus efficacissima suo in hoc negocio solito effectu carere sed sontes discant non sine eorum malo potius quam graue et detestabile sit talia committere et tunc exelentissimi principis auriculis et iustissimi ad effectum predictum quod uerum non est suggerere et intimare cum tanto hec absint a vero ut ne fingere quidem possint quo pacto suggesta uera uideantur aut pro ueris habeantur.

Nunc quantum ad vltimum suggestionis serie dignum videtur ut respondeam. vbi declaretur ac manifestetur prepositum superius sepissime circumscriptum vestrates et bremenses in ei oppitulamentum auxilium et adiumentum vocasse, ut vim nostrarum marcatorum subiectorum repelleret et eorum violentiam coerceret. hinc fontem et veram omnis commissi sceleris originem Inspicite, Inuestigate, et diligentissime perscrutate quatenus simplex ipsa ueritas longo tempore oppressa tandem immineat et appareat que instantissime a nostro rege desideratur et intime petitur nam hac in re quatenus ad se pro sua parte et suos subiectos spectat plurimum sudoris et vigilie ac diligentie non minus ut predixi fecit et accepit. quo per vestram solertiam facto statim in ipso limine apparet nullum tale quidpiam cogitatum multo fortius haud perpetrandum, vnde ansam siue occasionem prefatus annui census siue vectigalis collector et receptor reciperet vel ullo modo haberet ut aut quempiam uestrum aut bremensium aut alios quoscunque in eius presidium zelum tutamen et securitatem inuocaret uel desideraret sed vestrates in maximum malum procliues conspirantes id intendentes machinantes ex sua premeditata malicia turmatim se ipsos congregantes concurrebant ex multis et diuersis portubus Insule Islandie qui omnes sic congregatj in [!] fuerunt in numero cclxxx homines et tunc aduocabant prefectum quem ante dixi quasi futurum suffulcimentum ac quasi velamen tegmentum siue vmbram eorum nequitie: spoliationis: cedis: et rapine homicidij: et impetum insultum faciendo clam secrete, et furtim Inuaserunt et oppresserunt nostri regis subiectos ad tunc Iacentes in lectis: nudos: dormientes et sopitos et somnis oppressos. in eorum domunculis: officinis: tegurijs: siue casis suis piscibus destinatis infra insulam prefatam edificatis et situatis ac eo lethargo existentes secordite effeminate et crudelissime quindecim ex eisdem media media [!] nocte necabant et occidebant. Ad hec certissimum est vestrates et bremenses inuaserunt nauem quandam anglicanam peter gibson vulgariter nuncupatam et abstulerunt et abduxerunt eandem cum marcibus et apparatu omnibus et singulis denariis nauis ipsa quiete et pacifice se ipsam gerebat ac Jacebat in portu quodam grenewick quo in loco nulle bremensium aut vestrorum naues manebant nec erant. et omnes prefate nauis homines contulerunt sese ad piscandum alibi in mare: tribus tantum ad eiusdem nauis peter gybson vocate curam et custodiam relictis. preterea hoc manifestum et verissimum est quendam Lutkyn Smyth de 7 ciuitate cum alijs fautoribus et hac in parte sibi2 adherentibus duas alias naues vnam de Lynne alteram de Harweche suis bonis cum totis ac integris apparatibus vtensilibus ac suppellectile vniuersa spoliarunt cum primum ad quietem siue portum de botyshawe venerunt ad quem emergente subita quadam maris tempestate fuerunt Impulsi et inuiti transuecti. et illi spoliatores raptores nephandissima sua spolia rapinas et manubias postea diuidebant et partiebantur et secum omnia arma et bellicum apparatum quemcunque quod in suam pararunt defensionem huc ad hamborgiam vsque portabant vbi fuerunt relicta et in hodiernum diem temanen vt regi nostro anglie constantissime et fidelissime extat relatum et demonstratum ex quibus omnibus perrfacile est videre subiectos regis nostri nihil commisisse perpetrasse aut Intentasse aut quidam cogitasse quicquid tale ut a vobis et a bremensibus pretenditur ac vestris suggestionibus continetur vel in regis Danorum in ea parte prepositum vel in eiusdem Islandie Incolas cum nec eis possibile fuit tantum abest ut esset uerisimile nostrates talia attentasse seu fecisse modo ergo vobis patricijs et consulibus consultissimis placuerit intus et in cute ac medullitus introspicere que et quante Incommoditates et8 Incommoda quot nocumenta quales lites que discordie. Simultates: controuersie: hinc orriri et nasci possint nisi mature eisdem consultius per vos hoc in tempore medentur et consulantur, attamen tantum est amicitie nostri regis erga vos incepte continuate: conglutinati ac consolidati amoris fedus et vinculum; tam inquam ardentissimo igne flamantissimo amore et maxima benevolentia intima sui penetralia in vos afficititur [!] ut non nisi prouocatus lacessitus compulsus immo Iusticia denegata coactus summo in premissis iure aut vlla extremitate fungi vel vti velit aut prouocando aut ministrando eius subiectis debitam restitucionem siue equam satisfactionem iniuriarum acerrimarum: nephandissimorum scelerum modo prefato eisdem illatorum ac in eosdem commissorum. quam ob rem ne tale quidpiam hinc emergeret aut sequeretur summa maiestas regis anglie huc me misit suum nuntium. Interim indubitanter expectans tale super premissis responsum per me a vobis dandum mittendum et differendum: quod non modo finem ac colophonem perpetuum huic controuersie generi imponet et summam quiete adferat verum etiam quod summum fedus veteris amicitie in(n)ate ac Ju(n)cte inter regem anglie inuictissimum et sui regni subiectos ac hunc prudentissimorum concentum et alios huius celiberrime vrbis ciues renouabit firmissimumque in posterum reddet ac obseruabit ac etiam sic per vestrum altissimumquam acutissimumque consilium maximum rerum experimento de et super his ordinabitur constituetur et ordinatum constitutum stabilietur et confirmabitur quatenus ab hoc tempore in futurum nostrates possint eandem insulam Islandie et alia loca adire et ab eisdem redire cum certa et firma corporis ac bonorum securitate Indemnitate ibidem communiter piscationibus consuetis marcimonijs mutuis commartijs marcibus marcanturis pariter: deuictionibus et euicturis: insimul ac quibuscunque martium contractionibus vna fruantur et vtantur et eodem more antiquo et consueto cum effectu exerceant denique ut sic loquar traffiqueam ac intercursum sine interruptione: vexatione aliqua quiete et pacifice in futurum habeant et remeant quo per v. prudentiam peracto celsitudinem nostri regis Anglie hoc etiam ex parte sua multo cum fenori prestare

Cum tamen vosmetipsi selectissimi patricij et vigilantissimi consules re vera estis sicuti et debetis esse ut anse ac vnius corporis membra portiuncule, et partes ac serenitati nostri regis anglie confederati et racione huiusmodi confederacionis multisfarijs: latissimis: prerogatiuis: priuelegijs: Indultis infra sue serenitatis Regnum immo maioribus quam proprij sui regni marcatores Insigni vestro decore et ornamento haud vulgari delectamento non sine vestrorum maximis quam plurimis commoditatibus: non raris beneficijs omni ex parte beatissima ac felicissima vtilitate gaudetis et libere fruamini Ad hec rex ipse talia et tanta in vos florentissimi huius senatus patres et senatores ac etiam in ciues vestrates omnes in suo regno anglie marcimonijs aut mercibus vtentes et negociantes. amoris feruentissimi amicitie consolidate beneuolentie continue: et summe affectionis speciosissima signa et argumenta semper exhibuit et ad omnem occasionem tum vobis tum illis presens et presto semper antea adfuit. Hinc ergo nostri regis anglie summa maiestas satis admirari non potest quid in causa fuit quod vestrates1 tam ingrate: crudeliter: hosteliter inique: male iniuste violenter inhumane immaniter eius subiectos Christianos vestri amatores amicos confederatos: quietos: dormientes: sopitos et somnis oppressos: in eorum domunculis, tigurijs, siue casis suis piscibus destinatis media nocte. ac eo lethargo existentes nil mali aut cogitantes aut expectantes, inuaserunt, adorti sunt spoliarunt et alios quidam pre timore in aquis nanantis [!] alios nudos genibus flexis: et porrectis manibus vitam supplicantes bombardis: balistis: cuspidibus: et id genus alijs secorditer effeminate crudelissime tamen et abominabiliter circiter viginti anglos vulnerabant et necabant ac spolia postea deuidebant et partiebantur. arma: bombarda cum omni martio apparatu huc audacter ducentes que hic apud vos habuistis et in presenti habetis prout sue maiestati ex fide dignorum relatione est compertum et affirmatum his tamen neutiquam contenti post prefatas execrabiles rapinas christianorum et confederatorum detestabilem stragem et nephandissima ac premeditata homicidia et etiam acerrimas Inurias vexillum quoddam Imaginem diui georgij impictam habens prefate nauis peter gibson vulgariter nuncupate modo et forma premissis rapte et abducte anglorum sanguine cadauerum nostratum impositum sanguine sparsum et madefactum in contemptum maiestatis regis anglorum equissimi et vestri amantissimi ac de omnibus vestratibus optime demeriti qui etiam non minore huius reipub: habet curam quam vosmetipsi et sic in malicia eoruni gloriantes quasi triumphum egerunt Nunc queso equo examine trutinate et atrocitate scelerum nephandissimorum ponderate et iusticiam et vestram rempub: pre oculis habete post positis et priuatis affectionibus et vtilitate peculiari nam agitur cum rege vt clementissimo sic etiam potentissimo in suorum iustissima causa. tum euidentissime uobis apparebit talia non committenda in turcos nec Iudeos uel in bestias ipsas tanquam, naturalem instinctum rationis filum amicitie inite amoris continuati confederacionis fedus et tenorem fidelitatis pactum Christianissime promissum denique contra Ius humanum et diuinum quid ergo in Christianos amicos mutuis marcimonijs vobiscum vtentes confederatos in regemque vos et vestrates in summa beneuolentia prosequentem, et afficientem et preterea quod tam friuolam ineptem, vmbratilam, fictam, fabricatam et falsam premissorum scelerum per vestrates commissorum fecistis excusationem sue maiestati rem serio vobis denotantj9 et ob nullum alium finem hec nobis corrigenda commendantj quamquam a vobis optimi partes et integerrimi consules rei atrocitate cognita Ius suum nostrates istic tributum iri indubitanter confidentes quasi vobis et vestratibus non modo Christianos verum etiam amicos et confederatos hostiliter adoriri siue aggredi et eos bonis suis priuare ac spoliare sed etiam mutilare occidere necare ad nutum siue mandatum cuiuscunque persone vobis sit licitum et permissum. que omnia ut his nihil Inhonestius: nihil turpius: nihil Inutilius: nihil humane nature maius contrarium nihil a bono reipub: statu maius alienum nihil impius, nihil execrabilius dici aut fingi potest Sic a vestratibus et vobis preter serenissimi nostri regis de nobis conceptam opinionem, indubitatam expectationem et certissimam fidem fuerunt commissa et peracta. tandem hanc anageriem [!] altius mouere desinam cum mihi non est dubium quin vestris emunctissimis naribus plus satis olere videatur aut pluribus in hoc negocio vobis clarissimo pariter ac manifestissimo verbis1 vti uolo. ne videar soli quid luminis addere conari finaliter denuo et amice regio nomine et eius subiectorum debitum premissorum resartiamentum et condignam satisfactionem et restitucionem peto.

Transcript copied from Diplomatarium Islandicum