Sequuntur acta Die vij februarij, vocatj sunt omnes naute et negotiatores in islandiam traijcere solitj, ut eorum consilio conciperentur articuli de commertijs illius jnsule et portuum quorum circumstantias nemo melius ipsis scire posset Nollet enim Senatus pro solita jn suos ciues benignitate, eos grauarj preter tolerabilem negotiandj morem ac libertatem in articulis¹ Ibi auditis omnium vocibus et grauaminibus, adumbrata sunt quedam capita quibus forte fieri posset ut integra maneret post hac mutua tranquillitas inter Anglicos et Hamburgenses Ita tamen, ut Senatus adeoque ipsi ciues, huiusmodj conceptas negotiationum formulas, maturius deliberando reuoluerent usque ad alium diem, quo illis iterum vocandis, et domino Oratore presentibus a Senatu recitarentur, quia non esset in rebus tam arduis, precipitanter aliquid agendum.

Die .x. februarij, rursus vocati sunt predicti ciues, et conducto Honorifice Regie Oratore ad Senatum, tractatum est usque ad finem de formulis negotiandi in islandia quarum paulo ante facta fuit mentio, et tenor talis est.²

Formule negotiandi in islandia etc.

Hic inserantur ad verbum articuli, nuper ad Senatum missi, quorum ut copia retinere tempus mihi non permisit.

Formule quedam negotiandi in Islandia ad conseruandam pacem Inter Anglos et Hamburgenses admodum vtiles.

Principio, quoniam propter occupationem portuum Islandia multe solent nasci discordie, alijs maturo tempore, alijs serius per tot locorum interualla aduenientibus, visum est, ut prior adueniens seu aduenientes in portum non repellat posteriorem seu posteriores, sicut fere hactenus, sed in pace enim eum siue eos sic aduenientes recipiat et ferat, ac negociantes cum Insulanis vel alijs seu piscantes, neque vi neque clam impediat: — sed facultatem piscandi communiter excerceant Intercursu, traffiquea, mutuis et liberis emptione et venditione adinuicem benigne et amice (vt decet honestos marcatores et probos homines) in futurum vtantur. Satis superque gratijs dignum existimandum quod rei beneficio Incolumis, portum primus attigerit crudelis admodum si subsequentem naturali negociationis beneficio prorsus excludi velit.

Sic tamen hec sunt moderanda, ut posterior adnauigans in eodem portu benigne receptus, meminerit nauem suam interuallo tam commodo collocare ne prior nauis a posteriore ledatur, uel ullam deteriorem conditionem accipiat, vnde nasci possit discordia, nec tamen fingat prior se ledi cum re uera non ledatur nec sentiat lecionem cum alij communi beneficio fruantur.

Adhec circa hunc eundem Articulum, quando certe et durum et Jniqum esset, omnem fortunam quam deus priori dedisset, ab alio qui forte sua culpa serius adueniat, prorsus euerti, sic obseruandum fuerit, Quod primus in portu, quotquot pisces antequam sequens venerit comparatos sibi habuerit eos sibi pro Jure proprios retinebit, nisi volens communicet. Jn alijs vero reliquis piscibus, piscatione marcibus marcimonijs, denique in omnibus et per omnia posterior eque admittetur ut primus in portu, ad piscandum emendum vendendum ab Jnsulanis vel alijs volentibus vtique seruata vtrinque diligenter bona fide ne alter alteri occasionem contrahendj violenter vel dolose preripiat, pena vel arbitrio statuenda.

Secundo loco Equum et bonum esse uidetur ne ullus Islandie Insulanus ad vendendos pisces compellatur, vel quouis modo perperam uel Jniuste alliciatur Sed maneat vnicuique integra naturalis illa vendendi libertas quibuscunque voluerit Anglicis hamborgensibus uel alijs ibi negotiatoribus.

Simili modo nulli omnino fuerit liberum, pisces vbicunque in Jslandia repertos, aliquo signo denotare multo minus auferre sine precedenti scientia domini piscium et voluntate. Neque hic valeat excusatio sicut hactenus, quod bona fide ac animo conueniendj potentia cum domino, sic signauerit pisces silicet preripiens libertatem vendendj, simulatque commoditatem negociandj Sed requiri prius debet dominus piscium siue eosdem vendendj authoritatem habens, quo reperto et emptione bona fide contracta, tum demum esto liberum comparentes pisces signare ac pro arbitrio in nauem perferre et tractare.

Et hic aliquando euenit emptos fuisse pisces ante nauigandj tempus, uel per eos qui in Jslandia hyemauerint, vel per alios qui priori anno bona sua Insulanis credederint, et qr[...]¹ hos quidem contractus rescindj non oportet, multo minus cogi venditores per vim aut allici per fraudem, puta adaucto aliquantisper pretio ut promissos pisces alij tradant partim aut Jn totum prestanda est enim bona fides vtrique non relicto impune dolo eorum, qui ad alienos contractus euertendos, miras technas fingere solent vel inposterum hoc attemptare quouis modo fuerint ausi.

Tertio denique si vtcunque inter anglicos et hamborgenses, vel alios quoscunque (homines enim sunt) controuersiarum aliquid Jnciderit hoc pro vetustissimo more, aut transigendo si transactionem admittat aut Judicando per magistratum in hac parte Jurisdictionem habentem secundum ius et Justiciam tractabitur nec quispiam aptentet in aliquo ex sua propria authoritate quodcunque facere sed vtentur in omnibus modis licitis et honestis, ne nouas opus sit hic gentium, inter vtrosque subditos excitare tragedias litium.

Quo circa cum delinquentes forte per fugam ex Islandia sibi consulentes omnia predicta faciliter eludere possint opere prelium est admonere nautas et prepositos nauium, nec quem ex naucleris uel negotiatoribus rebellem hoc est qui aut stare Juri aut Judicatum soluere nolit ab initio ne recipiat vel saltem receptum penes se detineat donec cautionem Jdoneam de sistendo Juri et Judicato soluendo ab eodem receperit, sic ut semper prepositi et proprietarij nauium quibus delinquentes Jnerint eosdem exhibere uel pro eisdem in omnibus satisfacere teneantur.

Et si naute ipsi uel primores quorum est nauis, tali modo fuerint rebelles, eos in patriam redeuntes magistratus loci ordinarius, ad instanciam eorum qui lesi sunt, omnibus modis satisfacere, et preterea sui qualitate admissi penam luere, absque ulla dilacione compellet, et non redeuntes sed alio diuertentes seu fugam facientes (si id atrocitas criminis exigerit) prefati ordinarij omnibus modis quibus commode possint eos capere, ad finem et effectum prescriptum attentabunt conabuntur et facient.

Formulae quaedam ad conservandam in Islandia pacem omnium negotium sic obiter concepte, ut suo tempore tum a Superioribus Magistratibus, tum a subditis ad quamcumque emendationem legitime ratificentur.

Principio: Quoniam propter occupationem portuum in Islandia multe solent nasci discordie, aliis maturo tempore, aliis serius aliquanto per tanta locorum intervalla advenientibus, fortassis expediret sic observare, ut prior adveniens in portum non repellat posteriorem, sicut fere hactenus; sed in pace illum ferens neque vi neque clam inpediat negotiantem cum Insulanis aut aliis quibuscunique; satis magnum enim a Deo benefitium sibi contigisse credat, quod incolumitate corporis et bonorum primus portum attigerit, crudelis admodum, si subsequenteni naturali libertate negotiandi prorsus excludat.

Verum, si in eo portu pisces conparandi non suffecerint pluribus navibus, certe iustum est, posterius venientem priori cedere, ne uterque sua negotiatione defraudetur.

Cui consequens est, ut primus in portu quotquot pisces, antequam sequens veniat, conparatos habuerit, eos sibi proprios retineat, sive iam in navi sive in terra adhuc fuerint, nisi volens communicet posterius venienti; utique diligenter servata bona fide, ne alter alteri occacionem negotiandi violenter vel dolose preripiat; et quecumque hactenus dicta et inferius dicenda sunt de una navi, simul intelligenda sunt de pluribus; item negotiationis appellatio ad piscationes quoque porrigenda est.

Secundo: Equum et bonum esset, ne Insulani vel quicunique alii ad vendendos pisces vel conpellerentur vel fraudulenter allicerentur, puta adaucto nonnichil per alium emptorem promisso, sed ut maneret omnibusturalis illa cuilibet vendendi libertas integra et inconcussa.

Simili modo tollere oporteret licentiam illam signandorum piscium ante emptionem, unde omnis rixa inter negotiantes prodire solet. Nam mox ubi in portum perveniunt, excurrentes quoquoversus signant sibi omnes indiscriminatim repertos pisces, contingitque sepe quod alienos et iam pridem ab alio emptos, quanquam penuria temporis nondum signatos, usurpent; deinde veniente primo emptore et suos pisces vendicante exoritur ingens discordia; optimum igitur fuerit ac iustum, requiri prius dominum piscium vel illius mandatarium, et sic demum contracta emptione pisces velut suos signari.

Preterea: aliquando etiam sepe contingit, ante tempus in Islandiam navigandi dudum emptos fuisse pisces, forte per eos, qui ibidem hyemaverint, vel illos, qui priore anno traditis mercibus contraxerint cum Insulanis non habentibus pisces emptionem in annum futurum; nam hos quidem contractus rescindi aut per aIios posterius advenientes impediri, sane priori creditori damnosum et omnibus modis iniustum esset. Exigenda igitur bona fides est, ut liberrime procedant negotiationes, non relicto inpune dolo eorum, qui alienos contractus miris technis evertere solent.

Postremo: Si utcunque inter degentes in Islandia (homines enim sunt) controversiarum aliquid incideret, id pro vetustissimo more aut transigendo, si transactionem privatam admitteret aut iudicando per Magistratum in Islandia quotannis forum agere solitum, pro Jure cognoscendum et diffiniendum esset, ne apud hosce Magistratus et eorum subditos opus fuerit novam illius litis excitare tragediam cum detrimento publice pacis.

Quocirca opere pretium videretur admonere omnes Prepositos navium, ne quem evidenter temerarium et rebellem Juri ad se recipiant, obligandi pro eo si secus fecerint scientes, scilicet cum ex patria sua ad navigationem se instruunt; verum ubi in Islandiam pervenerint, neminem omnino vel nauclerorum vel negotiatorum deberent illinc reducere, qui nollet de admissis suis stare Juri aut Judicatum solvere.

Quod si Prepositi navium ipsi fuerint rebelles, quos nemo a navigationibus arcere potest, certe redeuntes in patriam conpelli possunt ad satisfacionem, et si res exigat, puniri per Magistratum ordinarium, ad Instantiam eorum, qui lesi sunt.

Hec vero omnia (ut superius quoque adnotatum est) citra ullius preiuditium ad avertendam litium et rixarum occasionem obiter concepta ad futuramque omnium quorum interest emendationem ac ratificationem velut adumbrata sunt.

Anno millesimo quingentesimo trigesimo tertio die septimo Februarij.